ZEKÂTIN ÖNEMİ VE FAYDALARI
İslâmın beş şartından dördüncüsü zekât vermektir. Hicretin ikinci yılında oruçtan önce farz olmuştur. Mal ile yapılan ibadettir.
Zekât, dini ölçülere göre zengin olan müslümanların seneden seneye nalının ve parasının kırkta birini fakir'olan müslümanlara vermesidir. Zekât, Kur'an-ı Kerim'de namaz ile birlikte otuzyedi yerde geçmektedir. Zekâtın üzerinde bu kadar çok durulması onun dinimizde büyük önem tanıdığını göstermektedir.
Zekât, kalbi cimrilik hastalığından, malı fakirin hakkından tc-nizlcycn, zenginlerde şefkat ve merhamet duygularını geliştiren bir iba-lettir. Zekât sayesinde fakirlerin kalbindeki haset ve kıskançlık ortadan çalkar. Kendilerine yardım eden zenginlere karşı sevgi ve saygı meydana jelerek toplumda birlik ve kardeşlik kuvvetlenmiş olur.
İslâm Dini, toplumun dertlerini tedâvi eden, ihtiyaçlarını karşılayan irçok esaslar getirmiştir. Allah'ın emri olan zekât, bir sosyal yarımlaşma sistemidir. Zekât malın büyümesini ve bereketlenmesini sağlar, tekâtı verilen serveti, yok olmaktan, kötü insanların zararından Allah ranır. Sevgili Peygamberimiz şöyle buyuruyor: "Mallarınızı zekât ile koruyunuz." (Et Terğip Vet Terğip . 1, s. 520)
Zekât, ınüslünıanlıkta samimi olup olmadığımızın bir ölçüsüdür. Zekâtını veren; Allah'a kullukta samimi olduğunu göstermiş, kendisine bu zenginliği veren Rabbinc karşı teşekkür vazifesini yerine getirmiş olur. Zekâlını veren zengin, fakirlere yardım eden, yoksulların yüzünü güldüren sevimli ve faydalı insandır.
ZEKÂTI KİMLER VERİR
Aşağıdaki şartları taşıyan kimseler zekât vermekle mükellef olur:
I) Müslüman olmak,
2) Akıllı olmak,
3) Erginlik çağına gelmiş olmak,
4) Hür olmak,
5) Dinen zengin (yani aslî ihtiyaçlarından ve borçlarından başka "nisab" miktarı mala veya paraya sahip) olmak,
6) Zekât, verilmesi gereken mal veya para:
a) Nisab miktarına (yani 80.18 gr. Altın değerine) ulaşmış olmak,
b) Sahibinin elinde tam bir kamerî yıl kalmış olmak,
t) Hakikaten veya hükmen artıcı nitelikte olmak gerekir,
NİSAB
Nisab, dinimizin koyduğu zenginlik ölçüsüdür, borcundan ve asıl ihtiyaçlarından başka, belirlenen bu ölçü miktarı veya daha fazla malı veya parası olan kimse, dinen zengin sayılır.
Fitre vermek ve kurban kesmek için de en az nisab miktarı mal veya paraya sahip olmak lâzımdır. Ancak bunlarda malın veya paranın üzerinden bir yıl geçmesi ve artıcı nitelikte olması şart değildir.
ZEKÂT KİMLERE VERİLİR
Zekât Verilecek Kimseler Şunlardır:
1) Fakirler: Dini ölçülere göre zengin sayılmayan, nisab miktarı malı olmayan kimseler.
2) Yoksullar: Hiçbir şeyi olmayanlar.
3) Borçlular: Borcundan fazla nisab miktarı mala sahip olmayanlar.
4) Yolcu: Memleketinde malı olduğu halde yolda parasız kalan, elinde bir şey bulunmayan kimselerdir. (Bunlara memleketlerine varacak kadar zekât verilebilir.)
5) Allah Yolundakiler: Bunlar cihad veya hac için yola çıkıp parasız kalanlar ile işini gücünü bırakıp kendisini ilme vermiş olan kimselerdir.
Zekât Verirken Şu Sırayı Gözetmeli:
Önce kardeşler, kardeş çocukları, amca, hala, dayı ve teyze, sonra diğer akraba ve komşular, bunlardan sonra mahallesinde ve oturduğu memleketteki fakirler. Aldığı zekât parasını günah yolunda harcayacak veya israf edecek kimselere değil, gerçek ihtiyaçları için harcayan fakirlere vennek daha iyidir.
ZEKÂT KİMLERE VERİLMEZ
Şunlara Zekât Verilmez:
1) Ana, baba, büyük ana ve büyük babalara,
2) Oğluna, oğlunun çocuklarına,kızına, kızının çocuklarına ve bunlardan doğan çocuklara,
3) Zenginlere,
4) Müslüman olmayanlara,
5) Karı-koca birbirlerine.
ZEKÂT VERİLMESİ GEREKMEYEN MALLAR
Kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin ihtiyacı olan şey-erden zekât vermek gerekmez. Bunlara "Havaici asliye" denir. Baş-ıcaları şunlardır:
Oturulan evler, ev eşyası, giyecekler, binek vasıtaları, ticaret için ol-nayan kitaplar, sanatkârların kullandığı aletler, yiyecek ihtiyaçları, altın 'e gümüş dışında ve satılık olmayan inci, elmas ve zümrüt gibi süs eşyası
ZEKÂT VERİLMESİ GEREKEN MALLAR VE ZEKÂT MİKTARLARI
Zekât Verilmesi Gereken Malların Nisabı İle Bunlardan Verilmesi Gereken Zekât Miktarları Şöyledir:
1) Altın: En az 80,18 gram veya daha fazla olursa, kırkta biri,
2) Gümüş: En az 561 gram veya daha fazla olursa, kıkta biri,
3) Para: En az nisap miktarı veya daha fazla paranın kırkta biri, (Paranın nisabı, yani parada zekât vermeye esas olan zenginlik ölçüsü: en az 80, 18 gram altın karşılığı paraya sahip olmaktır.)
4) Ticaret Malları: En az nisab miktarı para değerinde veya daha fazla olan her türlü ticaret malının kırkta biri,
5) Koyun ve Keçi: Kırk koyun veya keçi de bir koyun veya keçi,
6) Sığır ve Manda: Otuz sığır veya manda için bir yaşını tamamlamış dana,
7) Deve: Beş deve için bir koyun veya keçi.
Hayvanların sayısı arttıkça zekâtın miktarı değişir. Arazilerden elde edilen ürünlerin zekâtı daha farklıdır.
Yukarıda sayılan malların zekâtları kendi cinslerinden verilebileceği gibi bunların değerleri para olarak da verilebilir.
Zekâtın sahih olmasının şartı niyettir. Zengin bir müslüman fakire zekât verirken kalbi ile niyet etmesi gerekir, dili ile söylemesi şart değildir.
FITIR SADAKASI (Fitre)
Borcundan ve aslî ihtiyaçlarından başka en az nisab miktarı malı veya onun değerinde parası olan müslümanın fıtır sadakası vermesi va-cipdir. Buna kısaca "Fitre" denilir. Fıtır sadakasının vacip olması için zekâtta olduğu gibi malın üzerinden bir yıl geçmesi ve artıcı nitelikte olması şart değildir.
Fitre, Ramazan ayında fakirlere verilen bir sadakadır. Bayramdan önce verilmesi iyidir. Bayram günü veya daha sonra da verilebilir. Dini ölçülere göre zengin olan kimsenin, hem kendisinin, hem de erginlik çağına gelmemiş olan çocuklarının fitrelerini vermesi vaciptir.
Fitre Şu Dört tadarda Verilir: Cins Yiyecek Maddesinden Aşağıdaki Mik-
Cinsi: 1- Buğday 2- Arpa 3- Kuru üzüm 4- Hurma Miktarı: 1460 Gram 2920 Gram 2920 Gram 2920 Gram
Bu gıda maddelerinin kendileri verilebileceği gibi para olarak değerleri de verilir. Hangisi fakirin yararına ise onu vermek daha uygundur. Bir fitre yalnız bir fakire verilir, ikiye bölünmez. Bir fakire birden fazla fitre verilebilir. Fitre niyet edilerek verilir. Ancak bunun fitre olduğunu fakire söylemek gerekmez. İçinden niyet etmesi yctcrlidir.
Zekât hangi fakirlere verilirse fitre de onlara verilir. Bir özürden dolayı ramazanda oruç tutmayanlar da, nisap miktarı mal veya paraya sahip iseler fitrelerini vermekle yükümlüdürler.
Varlıklı müslümanlar fitre vermek suretiyle fakirlere bayram sevincini tattırırlar. Böylecc, hem borcunu ödemiş, hem de sevap kazanmış olurlar. Fitre vermek, orucun kabul edilmesine, ölümün şiddetinden ve kabir azabından kurtulmaya vesile olur.
